สิ่งที่คุณควรรู้เกี่ยวกับ การผ่าตัดเอ็นไขว้หน้า (ACL) ใน เชียงใหม่
ข้อเข่า นับได้ว่าเป็นอีกหนึ่งอวัยวะ ที่สำคัญอีกส่วนหนึ่งของร่างกาย และหนึ่งในอาการบาดเจ็บ ของนักกีฬาฟุตบอล รองจากข้อเท้า ก็คือ เอ็นไขว้หน้าเข่าขาด ซึ่งเป็นการเกิดอุบัติเหตุขณะเล่นฟุตบอล ออกกำลังกายหรือทำกิจกรรม ที่มีการเคลื่อนไหว แบบบิดหมุนตัว แล้วเกิดการเสียหลักหกล้ม ซึ่งก็จะทำให้เอ็นไขว้หน้าเข่าขาดได้ จะต้องใช้เวลาในการรักษานานหลายเดือน ดังนั้น หากเกิดการบาดเจ็บ หรือสงสัยว่าเอ็นไขว้หน้าเข่าขาด ให้รีบปรึกษาแพทย์ เพื่อที่จะหาแนวทางในการรักษา โดยเร็วที่สุด
เอ็นไขว้หน้า (Anterior Cruciate Ligament - ACL) เป็นเอ็นหลักของเข่า อยู่ลึกเข้าไปในส่วนกลางของข้อเข่า ช่วยรักษาความมั่นคงของข้อเข่า ในการเคลื่อนไหว ทำหน้าที่ป้องกันการบิดหมุนของข้อเข่า เมื่อเอ็นไขว้หน้าขาด จะได้ยินเสียงลั่นในข้อ มีอาการเข่าบวม และเลือดออกในหัวเข่า ต้องรีบพบแพทย์เพื่อทำการรักษาอย่างเร่งด่วน เพราะถ้าปล่อยไว้อาจจะส่งผลให้เข่าเสื่อมก่อนวัยอันสมควร
การรักษาพยาบาล/ศัลยกรรมนี้เกี่ยวเนื่องกับอะไรบ้าง?
โดยทั่วไปผู้ป่วยที่มีภาวะเอ็นไขว้หน้าขาด ก็จะยังใช้ชีวิตประจำวันได้ตามปกติ อาจจะมีอาการเจ็บบ้าง ในทุกครั้งที่จะต้องมีการบิดหมุนของหัวเข่า และที่สำคัญ ผู้ที่มีภาวะเอ็นไขว้หน้าขาด จะก่อให้เกิดเป็นปัจจัยเสี่ยง ให้เกิดการบาดเจ็บต่อหมอนรองเข่า และกระดูกอ่อนหัวเข่า ซึ่งจะทำให้เกิดภาวะข้อเข่าเสื่อม ก่อนวัยอันควรได้ การรักษาด้วยการผ่าตัด ก็จะเหมาะสำหรับผู้สูงอายุ ที่ไม่ต้องใช้เข่าในการทำกิจกรรมหนัก ๆ ส่วนการรักษาโดยการผ่าตัด ก็จะเหมะสำหรับผู้ป่วยอายุน้อย และต้องการที่จะกลับ ไปใช้ชีวิตประจำวัน และเล่นกีฬาได้เหมือนเดิม
เอ็นไขว้หน้าฉีกขาด ส่วนใหญ่ก็ไม่สามารถเย็บให้ติดกันใหม่ได้ จึงต้องสร้างเอ็นใหม่ โดยแพทย์จะใช้เส้นเอ็นจากบริเวณอื่นที่ใช้งานน้อย มาปลูกถ่ายแทนเส้นเอ็นที่ขาดไป ซึ่งเป็นโครงสร้างใหม่ให้เซลล์ได้ยึดเกาะ เพื่อจะเติบโตเป็นเอ็นไขว้หน้าต่อไป
ปัจจุบัน การผ่าตัดเอ็นไขว้หน้า จะใช้วิธีการส่องกล้องผ่าตัดสร้างเอ็นไขว้หน้า (Arthroscopic ACL reconstruction) และใช้เส้นเอ็นจากตำแหน่งอื่นมาทำเอ็นไขว้หน้าใหม่ โดยเอ็นที่นิยมได้แก่ เอ็นลูกสะบ้า เอ็นหลังหัวเข่า เอ็นเหนือหัวเข่า เป็นต้น
การผ่าตัดรักษาเอ็นไขว้หน้าข้อเข่า สามารถทำได้ 3 วิธีด้วยกัน คือ
- Single-bundle ACL reconstruction แพทย์มักเลือกใช้วิธีนี้ ในบริเวณที่ไม่จำเป็นต้องมีการหมุน หรือเมื่อสภาพร่างกายผู้ป่วยมีข้อจำกัด เช่น ผ่านการผ่าตัดซ้ำสอง หลังจากที่การผ่าตัดเส้นเอ็นไขว้หน้าข้อเข่าครั้งแรกไม่ประสบผลสำเร็จ
- Double-bundle ACL reconstruction วิธีนี้เป็นมาตรฐานใหม่ของการรักษา มีหลักฐานสนับสนุนจากงานวิจัยที่แสดงว่า สามารถทำให้ส่วนที่ต้องหมุน มีความแข็งแรงขึ้นมากกว่าวิธี single-bundle
- Selective bundle reconstruction ในกรณีที่มีหลายส่วนได้รับบาดเจ็บ ไม่จำเป็นจะต้องนำเอาเส้นเอ็นไขว้หน้าข้อเข่าออกทั้งหมด แต่จะเป็นเพียงส่วนที่ได้รับบาดเจ็บเพียงเท่านั้น ซึ่งวิธีนี้จะเป็นการรักษาเส้นใยธรรมชาติเอาไว้ จะมีส่วนช่วยรักษาตำแหน่งของหน้าแข็ง และการทำงานของกล้ามเนื้อให้สัมพันธ์กับกระดูกขา
ก่อนการเข้ารับการผ่าตัดจะต้องเลิกสูบบุหรี่อย่างน้อย 1 เดือน เนื่องจากจะทำให้เส้นเอ็นหลวม ติดช้า หรือไม่ติดเลยก็ได้ ภายหลังจากการผ่าตัด จะต้องมีการทำกายภาพบำบัดด้วยตนเอง อย่างต่อเนื่อง และหลีกเลี่ยงกิจกรรม ที่ต้องมีการบิดหมุนหัวเข่าแบบรุนแรง ไปจนกว่าแพทย์ผู้ผ่าตัดจะอนุญาต
ระยะเวลาพักฟื้นนานแค่ไหน?
การรักษาหลังการผ่าตัด ส่วนใหญ่จะใช้เวลาพักฟื้นประมาณ 6-9 เดือน ในช่วงหลังการผ่าตัดระยะแรก ๆ อาจจะมีอาการบวกที่หัวเข่า และหน้าแข้งได้ หรืออาจจะมีเลือดออกจากข้อต่อ ที่ได้ผ่านการผ่าตัดมา ถ้ามีอาการแบบนี้ แนะนำว่า ให้รีบไปพบแพทย์โดยทันที และช่วงนี้ก็ยังไม่เหมาะสำหรับการเล่นกีฬา แต่ก็สามารถที่จะทำงานได้ตามปกติได้ ตั้งแต่ 2-3 สัปดาห์ หลังการผ่าตัด แต่ถ้าลักษณะงานของคุณต้องออกกำลัง ใช้กำลัง มากกว่างานในออฟฟิศ อาจจะต้องลาพักงานยาวถึง 2-3 เดือน เมื่อผ่านไปประมาณ 1 ปี อาการต่าง ๆ ก็เริ่มกลับเข้าสู่ภาวะปกติมากขึ้น
โดยปกติหลังการผ่าตัด ให้ปฏิบัติตัวดังนี้
- 1 เดือน ให้ใช้ไม้เท้าและสนับเข่า
- 1.5 เดือน หยุดใช้ไม้เท้าและสนับเข่า
- 3 เดือน เริ่มเดินเร็วได้
- 6-9 เดือน ต้องหมั่นทำกายภาพบำบัด ให้เหมาะสมกับกีฬาแต่ละประเภท
- ประมาณ 1 ปี หลังการผ่าตัด จึงจะสามารถกลับไปเล่นกีฬาได้
การดูแลหลังเข้ารับการรักษา/ศัลยกรรม?
สิ่งสำคัญมากที่สุดหลังการพักฟื้น ก็จะเป็นในส่วนของการทำกายภาพบำบัด ซึ่งจะสามารถทำได้ทันที หลังการผ่าตัดในวันถัดไป หลังจากระยะเวลาผ่านไปประมาณ 4-6 เดือน คุณสามารถที่จะออกกำลังกายเบา ๆ ได้ และต้องหมั่นไปตามนัดของแพทย์ เพื่อทำการติดตามอาการ และประเมินผลการผ่าตัด
- ไปพบแพทย์ตามที่มีการนัดหมายทุกครั้ง และทานยาตามที่แพทย์สั่งอย่างเคร่งครัด
- อาจจะต้องมีคนอยู่ใกล้ชิดกับคุณในระยะที่ยังช่วยเหลือตัวเองไม่ได้ เพื่อลดการกระแทก
- เวลานอนให้วางเข่าไว้เหนือข้อเท้า โดยใช้หมอนรองไว้ก็ได้
- เลือกกินอาหารที่ดี มีประโยชน์ ก็จะทำให้ฟื้นตัวได้เร็วขึ้น
- สามารถใช้น้ำแข็งเพื่อประคบเย็น ลดอาการบวมได้เป็นอย่างดี
- พยายามใช้ไม้ค้ำหรือยันเพื่อช่วยประคองเวลาเดิน จนกว่าจะหายเป็นปกติ
- หลีกเลี่ยงการอาบน้ำ เนื่องจากจะทำให้บาดแผลเปียกชื้น แผลอาจติดเชื้อได้
- หลีกเลี่ยงการออกกำลังกาย หรือยกของหนัก ๆ ในช่วงนี้
- สามารถที่จะเริ่มทำกายภาพบำบัดได้ หลังจากตัดไหมที่แผลออกแล้ว แต่ก็ต้องอยู่ภายใต้การดูแล และคำแนะนำจากแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเท่านั้น
มีอัตราความสำเร็จมากแค่ไหน?
การผ่าตัดเอ็นไขว้หน้า เป็นอีกหนึ่งวิธีที่ช่วยรักษาผู้ป่วยที่ได้รับความสำเร็จเป็นอย่างมาก เกี่ยวกับการศัลยกรรมกระดูก จากผลสำรวจพบว่ามีอัตราความสำเร็จมากถึง 85-90% เลยทีเดียว หลังจากการผ่าตัดผ่านไป ผู้ป่วยก็สามารถที่จะกลับมาใช้ชีวิต ได้ตามปกติ สามารถที่จะกลับไปเล่นกีฬา อย่างฟุตบอลได้อีกครั้ง
อย่างไรก็ตาม เนื่องจากการผ่าตัดจะต้องใช้เวลานาน ก็อาจจะก่อให้เกิดผลข้างเคียง หรืออาการแทรกซ้อนขึ้นได้ เช่น
- ความเสี่ยงจากการได้รับยาสลบ
- อาการขาชาหรืออ่อนแรง จากการอยู่ในท่าเดิมเป็นเวลานาน
- เลือดออกระหว่างผ่าตัดและหลังผ่าตัด
- อันตรายที่อาจเกิดกับอวัยวะใกล้เคียงระหว่างผ่าตัด เช่น เส้นประสาท เส้นเลือด และข้อเข่า
- การติดเชื้อที่กระดูกหรือข้อ ซึ่งอาจเกิดขึ้นได้ทันทีหรือในภายหลัง
เรื่องน่ารู้เกี่ยวกับจังหวัดเชียงใหม่
เชียงใหม่ เป็นเมืองใหญ่ที่สุดในทางภาคเหนือ มีทรัพยากรทางธรรมชาติที่อุดมสมบูรณ์ มีเอกลักษณ์เฉพาะตัวทั้งด้านประเพณีวัฒนธรรม และมีแหล่งท่องเที่ยวเป็นจำนวนมาก นักท่องเที่ยวจะได้พบกับความหลากหลายของชนเผ่าชาวเขาต่าง ๆควบคู่ไปกับทิวทิศน์ที่งดงาม ทำให้เชียงใหม่เป็นหนึ่งในสถานท่องเที่ยวในเอเชียที่น่าสนใจที่สุด
นอกจากนี้เชียงใหม่ ยังเป็นศูนย์กลางการเดินทางของภาคเหนือไม่ว่าจะเป็นภายในประเทศ หรือต่างประเทศ จึงทำให้มีศักยภาพในการพัฒนาและเติบโตอย่างรวดเร็ว ทั้งทางด้านการท่องเที่ยว เศรษฐกิจ และการลงทุน จนเป็นเมืองเศรษฐกิจที่ใหญ่ที่สุดในทางภาคเหนือ รองจากกรุงเทพมหานคร รวมไปถึงยังมีโรงพยาบาล หรือคลินิกต่าง ๆมากมายที่พร้อมจะรองรับนักท่องเที่ยวหรือ บุคคลที่สนใจเข้ามาท่องเที่ยวเชิงการแพทย์อีกด้วย เช่น โรงพยาบาลเชียงใหม่ราม, คลินิกทันตกรรมเฉพาะทาง เดนทอลเวิร์ล, ศรินยา คลินิก เป็นต้น
สถานที่ยอดนิยมในจังหวัดเชียงใหม่
วัดพระธาตุดอยสุเทพ ถือว่าเป็นปูชนียสถานคู่เมืองเชียงใหม่มาตั้งแต่โบราณ ตั้งอยู่บนยอดดอยสุเทพ ซึ่งต้องแวะไปสักการะให้ได้เมื่อมาเยือนเชียงใหม่
ประตูท่าแพ เป็นอีกหนึ่งแลนด์มาร์กของเชียงใหม่ บริเวณประตูท่าแพจะเห็นแนวกำแพงเมืองเก่าซึ่งสร้างด้วยอิฐ มีความสวยงาม และเป็นเอกลักษณ์ บริเวณประตูท่าแพมีลานกว้างซึ่งใช้จัดงานเทศกาลต่าง ๆ และยังเป็นจุดเริ่มต้นของ ถนนคนเดินท่าแพ ซึ่งจัดขึ้นทุก ๆวันอาทิตย์อีกด้วย
วัดอุโมงค์ เป็นวัดเก่าแก่คู่บ้านคู่เมืองชาวเชียงใหม่มานาน มีเอกลักษณ์สำคัญก็คือ อุโมงค์ ตามชื่อ ที่เป็นทางเดินให้นักท่องเที่ยวได้เดินเข้าไปไหว้พระขอพร ซึ่งอยู่ไม่ไกลจากตัวเมืองอีกด้วย
การเดินทางในจังหวัดเชียงใหม่
นักท่องเที่ยวสามารถเดินทางมายังเชียงใหม่ได้โดยเครื่องบิน รถไฟ หรือรถโดยสารประจำทาง และการเดินทางในตัวเมืองเชียงใหม่เองก็สะดวกสบายแม้ไม่ได้มีรถยนต์ส่วนตัว เพราะบริเวณรอบ ๆ สนามบิน สถานีรถไฟ หรือสถานีขนส่งเชียงใหม่ จะมีรถสองแถวสีแดง ที่ชาวเชียงใหม่เรียกว่า “รถแดง”คอยให้บริการ หรือแม้กระทั่ง รถตุ๊กตุ๊ก รถแทกซี่ เป็นต้น
ประชากรหรือผู้คนในจังหวัดเชียงใหม่
เชียงใหม่ มีประชากรที่มีความหลากหลายทางชาติพันธุ์ไม่น้อยกว่าที่อื่น โดยมีชาว ไทยวน หรือคนเมือง คือกลุ่มคนกลุ่มใหญ่ที่อาศัยอยู่บริเวณภาคเหนือของประเทศไทย มีภาษาและวัฒนธรรมที่เป็นของตัวเอง เชียงใหม่จะมีความเป็นสังคมเมืองล้านนา โดยจะใช้ภาษาเมืองในการพูดสื่อสาร ชาวเชียงใหม่ส่วนใหญ่ มีอาชีพทางเกษตรกรรมทำนา ทำไร่ ทำสวน อาชีพใหญ่อันดับที่สองรองลงมาคือการท่องเที่ยว ทั้งงานที่เกี่ยวข้องโดย ตรงและทางอ้อม การพณิชย์และอุตสาหกรรมทั่วไปส่วนใหญ่อยู่ในรูปแบบของหัตถกรรม งานฝีมือและการแปรรูปสินค้าทางการเกษตร เป็นสองอาชีพหลักคนเชียงใหม่ในปัจจุบันนี้
สภาพภูมิอากาศในจังหวัดเชียงใหม่
เนื่องจากเชียงใหม่มีลักษณะภูมิประเทศโดยทั่วไปมีสภาพพื้นที่เป็นภูเขาและพื้นที่ราบลุ่มน้ำและที่ราบเชิงเขาโดยพื้นที่ภูเขา ทำให้มีอากาศค่อนข้างเย็นเกือบตลอดทั้งปี
อื่นๆ
ภาษา นอกจากมีภาษาไทยเป็นภาษาราชการแล้ว เชียงใหม่ยังมีภาษาท้องถิ่นซึ่งเรียกว่า ภาษาคำเมือง ซึ่งแต่ละถิ่นก็ยังมีสำเนียงที่แตกต่างกันออกไปอีกด้วย